Hajnówka – projekt „Otwarta szkoła”

Dosyć często słyszę o różnych projektach, w których słowo „otwarty” pojawia się tu i ówdzie.

Tym razem chcę Wam przedstawić jeden z takich projektów, jednak w odróżnieniu od innych….

jest on „otwarty” w 100% – co oznacza, że wykorzystuje ważne elementy:

• otwarty sprzęt (Open Hardware)
• otwarte oprogramowanie (Open Source)
• otwarte materiały (Creative Commons)

Te 3 otwarte części w konsekwencji pozwalają szkole na duże oszczędności, bezpieczeństwo prawne, a uczniom dają do ręki wiedzę i narzędzia, które mogą bez przeszkód, legalnie i za darmo – wykorzystywać zarówno w szkole, jak potem w domu, a następnie np. w pracy (kiedyś w przyszłości).

Open Hardware – termin odnoszący się do sprzętu (zwykle elektronicznego oraz komputerowego), który został stworzony na podobnych zasadach co oprogramowanie FLOSS (jak np. GNU/Linux, OpenOffice.org czy Mozilla Firefox). Open Hardware stanowi część tej samej kultury FLOSS, z tą tylko różnicą, że odnosi się do sprzętu. Jest to jednak o wiele mniej popularne zagadnienie od otwartego oprogramowania, chociażby z powodu cen samych części niezbędnych do stworzenia dowolnego projektu. Z reguły należy się też wykazać większą wiedzą i umiejętnościami niż wymaga tego samo programowanie.

To oznacza, że nie istnieje patent, a każdy, kto dysponuje odpowiednim zapleczem technicznym (fabryką), może produkować sprzęt zgodny z taką specyfikacją, nie musi nikomu płacić ani martwić się o ewentualne procesy o naruszenie praw patentowych czy autorskich. To ważne, gdyż pozwala wpływać na rozwój innowacyjności. Dzięki temu młodzi ludzie mogą tworzyć swoje projekty legalnie i dzielić się ze światem swoimi pomysłami. Przykładem takich działań niech będzie portal https://instructables.com – możecie tam znaleźć moc inspiracji od ludzi z każdego zakątka globu.

A tutaj dwa przykłady wykorzystania takich projektów:

Wolne oprogramowanie (ang. free software) – termin określający oprogramowanie, które może być uruchamiane, kopiowane, rozpowszechniane, analizowane oraz zmieniane i poprawiane przez użytkowników. Oprogramowanie, aby można je było nazwać wolnym, musi spełniać kilka podstawowych założeń, które zostały zawarte w definicji wolnego oprogramowania opublikowanej przez Free Software Foundation. Przysługujące użytkownikowi wolności:

• wolność uruchamiania programu, w dowolnym celu (wolność 0)
• wolność analizowania programu oraz dostosowywania go do swoich potrzeb (wolność 1)
• wolność rozpowszechniania kopii programu (wolność 2)
• wolność udoskonalania programu i publicznego rozpowszechniania własnych ulepszeń, dzięki czemu może z nich skorzystać cała społeczność (wolność 3).

Owe 4 wolności idealnie pasują do wykorzystywania tego oprogramowania w szkołach. Począwszy od oszczędności czysto finansowych (darmowe oprogramowanie) do zabezpieczenia prawnego (legalne). Nikt nie może Wam zarzucić, że łamiecie prawo, korzystając z takiego oprogramowania. Podam tu tylko 3 przykłady:

• Libre Office
• Fritzing
• Python

W roku 2010 powstawał projekt SWOI – Strategie Wolnych i Otwartych implementacji. Miałem zaszczyt brać w nim udział i go współtworzyć. Głównie dzięki niemu powstał projekt w Hajnówce – to na bazie doświadczeń projektowych powstał układ, z którego dzisiaj mogą korzystać dzieci w szkołach w Hajnówce. Dzięki otwartym licencjom na materiały, wykorzystaniem Open Hardware i Open Source, po 8 latach, każdy może za darmo i legalnie z nich korzystać. Nauczyciele mogą wykorzystywać scenariusze lekcji, uczniowie mogą je modyfikować i dzielić się swoją pracą z innymi na blogach, mając pewność, że nie łamią prawa.

Projekt zakłada tworzenie projektów elektroniczno-mechatronicznych oraz programowanie robotów wykorzystując środowisko Scratch 2 i język Python 3 – wszystko w systemie Linux Free-Desktop (remiksie tworzonym przeze mnie za darmo dla edukacji).

To oprogramowanie dostępne jest dla każdego. Wystarczy PenDrive, i możemy mieć kompletny system operacyjny z aplikacjami, odporny na wirusy, szybki, przenośny. Pamiętaj – legalny i darmowy, możesz go mieć, jeśli tylko chcesz.

Mam nadzieję, że ten wstęp zachęci Ciebie do kibicowania dzieciakom z Hajnówki – postępy prac możesz obserwować na ich blogach:

Ja będę ich mentorem, wsparciem – za kilka miesięcy postaram się też opisać wyniki ich pracy, więc obserwuj ich blogi oraz ten tutaj.

Adam Jurkiewicz – haker edukacji, członek nieformalnej grupy SuperbelfrzyRP. Absolwent kursów Massachusetts Institute of Technology z języka programowania Python.

Trener języka programowania Python, robotyki, mechatroniki, technologii komputerowych ze szczególnym uwzględnieniem otwartych zasobów edukacyjnych oraz oprogramowania Open Source. Programista, administrator systemów UNIX/Linux, twórca remiksu edukacyjnego FREE_Desktop – remiksu systemu operacyjnego dla wolnych ludzi, legalnego i darmowego dla wszystkich.  
Współpracownik Centrum Edukacji Obywatelskiej, w projekcie „Koduj z Klasą” ambasador i trener nauczycieli w zakresie języka programowania Python