Czy i co zmieni AI w edukacji, na przykładzie ChatGPT

Co i jak zmieni AI w nauczaniu i edukacji? Co zmieni w pracy nauczyciela? Skoro można zautomatyzować na zupełnie innym poziomie wiele czynności? Czy tylko jest zagrożeniem, bo uczniowie mogą łatwiej ściągać i pisać niesamodzielnie prace pisemne? A może AI to coś więcej niż pomoc w uczniowskim ściąganiu i dobre narzędzie dla nauczyciela? Tylko trzeba się nauczyć jak z niego korzystać. 

Część 1.

Pisanie ręczne piórem i atramentem jest niezwykle intymnym procesem, pozwala na skupienie się na słowach i ich znaczeniu, zapewnia również przyjemność estetyczną związaną z ręcznym pisaniem. Dzięki temu, że pisanie ręczne wymaga skupienia i precyzji, jest to doskonały sposób na rozwijanie koncentracji i koordynacji ręka-oko. Nie tylko to, ale również badania wykazały, że pisanie ręczne może mieć pozytywny wpływ na pamięć i uczenie się. W przeszłości, pisanie ręczne było jedynym sposobem na stworzenie dokumentów, co oznaczało, że proces ten był czasochłonny i mozolny.

Następnie pojawiły się maszyny do pisania, które pozwoliły na zwiększenie szybkości i dokładności pisania, przyspieszyły proces tworzenia tekstów. Dzięki temu, że maszyny do pisania umożliwiały pisanie dużych ilości tekstu w krótkim czasie, stały się one niezbędnym narzędziem dla sekretarek, urzędników i pisarzy. Wraz z rozwojem maszyn do pisania, pojawiła się również możliwość dyktowania przez dyrektora czy profesora sekretarce tekstu, co również przyspieszyło proces tworzenia dokumentów.

Kolejnym ważnym etapem rozwoju było wykorzystanie edytora tekstu, który pozwala na łatwiejsze poprawianie i formatowanie tekstu. Edytory tekstu zapewniają szereg funkcji, takich aspektów jak pogrubienie, kursywa, podkreślenie, czy też automatyczne formatowanie tekstu, co pozwala na łatwiejsze i szybsze tworzenie dokumentów.

Ostatnim krokiem jest wykorzystanie sztucznej inteligencji do pisania tekstów na zadany temat. Algorytmy uczące się na podstawie dostępnych danych, pozwalają na automatyczne tworzenie tekstów o wysokiej jakości, co oszczędza czas i pozwala na skupienie się na innych zadaniach. Wiele narzędzi AI dostępnych jest obecnie na rynku, które pozwalają na generowanie tekstów, takich jak artykuły, raporty czy nawet książki. Wiele firm i organizacji również korzysta z tych narzędzi, aby automatycznie generować treści dla swoich stron internetowych czy social mediów.

Jednocześnie jednak, trzeba pamiętać o odpowiedzialnym wykorzystaniu tej technologii, ponieważ nie zawsze będzie ona w stanie zrozumieć kontekst i subtelności języka. W przypadku tekstów o specjalistycznej tematyce, takich jak medycyna czy prawo, AI może mieć trudności z pełnym zrozumieniem i przedstawieniem złożonych kwestii. Dlatego ważne jest, aby pamiętać, że AI jest tylko narzędziem i nie powinno być traktowane jako substytut dla ludzkich umiejętności czy wiedzy.

W związku z tym, pisanie tekstów z wykorzystaniem sztucznej inteligencji jest niezwykle potężnym narzędziem, które pozwala na oszczędność czasu i poprawę jakości tekstów. Jednocześnie jednak, należy pamiętać, że AI nie jest w stanie zastąpić ludzi, a jedynie uzupełnić ich umiejętności.

Pojawienie się technologii takiej jak ChatGPT ma potencjał, aby zmienić sposób, w jaki uczymy się w szkole i na uniwersytecie. Jednym z kluczowych sposobów, w jaki ChatGPT może wpłynąć na edukację, jest automatyzacja procesu tworzenia materiałów dydaktycznych. Dzięki algorytmom uczącym się na podstawie dostępnych danych, ChatGPT jest w stanie automatycznie generować teksty na różne tematy, co pozwala na oszczędność czasu dla nauczycieli i wykładowców, którzy nie muszą tracić czasu na ręczne tworzenie materiałów dydaktycznych.

Innym sposobem, w jaki ChatGPT może wpłynąć na edukację, jest udostępnianie studentom natychmiastowej pomocy w przypadku trudności związanych z nauką. Dzięki ChatGPT, studenci mogą uzyskać odpowiedzi na swoje pytania i rozwiązania na różne problemy, bez konieczności czekania na odpowiedź nauczyciela czy wykładowcy akademickiego.

ChatGPT może również pomóc w rozwijaniu umiejętności językowych studentów poprzez udostępnienie im interaktywnych ćwiczeń i zadań. Dzięki temu, studenci mogą ćwiczyć swoje umiejętności językowe w przyjaznej i interaktywnej formie, co może przyczynić się do poprawy ich zdolności komunikacyjnych. Również, ChatGPT może być używany do generowania raportów i analizy danych na temat postępów studentów, co pozwala nauczycielom i wykładowcom na lepsze zrozumienie potrzeb edukacyjnych każdego studenta. Oczywiście, to tylko kilka przykładów potencjalnych korzyści płynących z wykorzystania ChatGPT w edukacji.

Czy powinniśmy zatem zmienić metody zadawania prac pisemnych i sprawdzania wiedzy uczniów i studentów? Pytanie to jest dyskusyjne i nie ma na nie jednoznacznej odpowiedzi. Z jednej strony, wykorzystanie technologii takiej jak ChatGPT może pozwolić na bardziej efektywne i automatyczne sprawdzanie prac pisemnych i zadawanie zadań, co pozwala na oszczędność czasu dla nauczycieli i wykładowców. Jednak z drugiej strony, należy pamiętać, że ChatGPT i inne narzędzia sztucznej inteligencji nie są w stanie zastąpić ludzkiej oceny i interpretacji. Dlatego ważne jest, aby nauczyciele i wykładowcy nadal odgrywali ważną rolę w ocenie prac pisemnych i sprawdzaniu wiedzy uczniów i studentów.

Dlatego też, zamiast całkowicie zmieniać metody zadawania prac pisemnych i sprawdzania wiedzy, ważne jest, aby wykorzystywać te technologie jako uzupełnienie istniejących metod, tak aby mogły one pomóc, a nie zastąpić pracę nauczycieli i wykładowców. Ważne jest także, aby pamiętać, że ChatGPT i inne narzędzia AI mogą mieć różne poziomy skuteczności w zależności od tematu i celu, dlatego ważne jest, aby dokładnie przeanalizować, czy dane narzędzie jest odpowiednie do danego zadania i czy jest ono skuteczne.

Rodzi się oczywiście pytanie czy nie ma zagrożenia, że uczniowie i studenci będą wykorzystywali AI i ChatGPT by pisały za nich prace kontrolne, eseje i teksty na zaliczenie przedmiotu. Istnieje ryzyko, że mogą wykorzystywać je do pisania prac kontrolnych, esejów i innych tekstów na zaliczenie przedmiotu, zamiast samodzielnie pracować nad tymi zadaniami. Jest to problem, ponieważ oznacza to, że ci uczniowie i studenci nie rozwijają swoich umiejętności pisania i analizy, co jest ważne dla ich rozwoju jako indywidualności i przyszłych pracowników.

Jednym ze sposobów na zminimalizowanie tego zagrożenia jest zwiększenie świadomości uczniów i studentów na temat zagrożeń związanych z nadużywaniem AI do pisania prac na zaliczenie. Nauczyciele i wykładowcy mogą to robić poprzez edukowanie swoich uczniów i studentów na temat konsekwencji nadużywania tych narzędzi oraz promowanie samodzielnej pracy i rozwijanie umiejętności pisania.

Innym sposobem jest stosowanie bardziej zaawansowanych metod weryfikacji autentyczności prac pisemnych. Narzędzia, takie jak systemy detekcji plagiatów, pozwalają na automatyczne wykrycie, czy praca jest oryginalna czy też jest kopią tekstu z innego źródła. Ważne jest także, aby nauczyciele i wykładowcy zachęcali uczniów i studentów do rozmawiania o swoich pracach i udzielania im feedbacku, co pozwala im na rozwijanie umiejętności pisania i analizy. Wreszcie, ważne jest, aby nauczyciele i wykładowcy byli świadomi tego zagrożenia i byli gotowi na podjęcie działań, jeśli zauważą nadużywanie AI przez uczniów i studentów.

Może po prostu trzeba potraktować ChatGPT jako doskonalsze narzędzie do pisania? Lepsze i wydajniejsze od pisania ręcznego czy komputerowego w edytorze tekstu, łącznie z wykorzystaniem funkcji dyktafonu. Po prostu kolejny krok w rozwoju narzędzi. Pisanie tekstów z wykorzystaniem ChatGPT jest inne niż tradycyjne metody pisania, takie jak pisanie ręczne, komputerowe czy dyktowanie głosem, ponieważ jest to proces automatyczny, który polega na generowaniu tekstu przez model AI na podstawie przesłanego zapytania lub promptu (zadanych słów kluczowych lub celu, tematu pisania).

Szybkość pisania z wykorzystaniem ChatGPT zależy od wielu czynników, takich jak jakość i ilość dostarczonych danych treningowych, jakość modelu, a także skomplikowanie zadania. Jednak zazwyczaj generowanie tekstu z wykorzystaniem ChatGPT jest szybsze niż pisanie ręczne czy komputerowe, ponieważ nie trzeba poświęcać czasu na samodzielne tworzenie tekstu. Natomiast jeśli chodzi o dyktowanie głosem, to szybkość może być podobna, jednak generowanie tekstu z wykorzystaniem ChatGPT jest bardziej precyzyjne, ponieważ model AI jest w stanie rozpoznać i poprawić błędy językowe oraz stylistyczne.

Jednakże, należy pamiętać, że ChatGPT jest tylko narzędziem, które może pomóc w tworzeniu tekstów, jednak nie zastąpi ono w pełni umiejętności pisarskich i kreatywności człowieka. Dlatego ważne jest, aby nie traktować ChatGPT jako panaceum na wszystko i korzystać z niego z umiarem.

Korzystanie z ChatGPT do pisania tekstów ma swoje zalety i wady. Z jednej strony, pozwala to na szybsze i bardziej precyzyjne tworzenie tekstów, szczególnie jeśli chodzi o teksty o stosunkowo prostym i powtarzalnym schemacie, takie jak raporty czy artykuły naukowe. Z drugiej strony, korzystanie z ChatGPT do pisania tekstów nie rozwija umiejętności pisarskich i kreatywności użytkownika, a także może prowadzić do braku autentyczności i oryginalności tekstów. Dlatego ważne jest, aby korzystać z ChatGPT jako uzupełnienie, a nie zamiennik tradycyjnych metod pisania, i aby zawsze weryfikować i edytować teksty generowane przez AI, po to, aby zapewnić, że są one zgodne z oczekiwaniami, stylistycznie i merytorycznie poprawne oraz odpowiednie dla danej sytuacji.

Należy także pamiętać, że ChatGPT jest tylko narzędziem, a jego wykorzystanie w edukacji powinno być odpowiednio kontrolowane i moderowane przez nauczycieli i wykładowców. W celu uniknięcia nadużyć i zachowania integralności procesu nauki, należy ustanowić odpowiednie zasady i procedury dotyczące wykorzystania ChatGPT w procesie nauczania. ChatGPT może być wykorzystywany jako narzędzie do pomocy w procesie twórczym, poprzez generowanie tekstów na podstawie promptów i zapytań, co pozwala na rozwijanie własnych myśli i idei.

ChatGPT może być traktowany jako „partner do dyskusji” w tym sensie, że jest w stanie generować odpowiedzi na zadane pytania i kontynuować dialog, co pozwala na rozwijanie własnych pomysłów i myśli. ChatGPT może być również wykorzystywany do generowania różnych wariantów tekstów, co pozwala na wybór najlepszych rozwiązań i ulepszanie swoich pomysłów.

Jednak należy pamiętać, że ChatGPT jest tylko narzędziem i nie zastąpi ono pełnej kreatywności i indywidualnego myślenia człowieka. Dlatego ważne jest, aby korzystać z ChatGPT jako uzupełnienie, a nie jako zamiennik procesu twórczego, i aby zawsze przeglądać i edytować teksty generowane przez AI, aby upewnić się, że są one autentyczne i odpowiadają osobistym przekonaniom i celom. Ponadto, ChatGPT jest uczone na podstawie danych treningowych, które są dostępne dla modelu, dlatego teksty generowane przez AI mogą być ograniczone przez brak różnorodności w danych treningowych i przez to brak odpowiedniej reprezentacji różnych perspektyw i podejść. W celu zwiększenia skuteczności wykorzystania ChatGPT do procesu twórczego, ważne jest, aby pracować nad rozwijaniem własnej kreatywności i myślenia, a także aby rozszerzać swoje horyzonty poprzez uczenie się i poszerzanie wiedzy.

Część 2.

Powyższy tekst powstał z użyciem ChatGPT (https://beta.openai.com/) w dniu 18 stycznia. Przygotowałem pytania i je umieściłem w czatbocie. Wygenerowany tekst został tylko nieco przekształcony, usunąłem swoje pytania i naniosłem łącznie 19 małych poprawek interpunkcyjnych, w tym wstawiłem zdanie łącznikowe po usunięciu fragmentu rozmowy. A na etapie umieszczania na blogu dodałem kilka wytłuszczeń tekstu. Całość trwała pół godziny. Drugie tyle trwało poprawianie edycyjne i sprawdzanie tekstu. Kolejny czas to zakładanie konta na WordPressie, umieszczanie i edycja dokumentu. Szybko powstało 6 stron tekstu (część tylko wykorzystałem). W zasadzie czatbot spełnił rolę inteligentnej sekretarki lub asystenta – napisał na zadany temat tekst, zgodnie z moimi wytycznymi (prompty). Efekt jest zasadniczo inny od moich wcześniejszych prób (Chat GPT niebezpiecznie wiarygodnie konfabuluje ) . W poprzednich próbach otrzymywałem konfabulacje – ładne językowo teksty lecz fałszywe merytorycznie. Można było te próby wykorzystać do wyśmiewania tej technologii „ot paczcie jaka ta AI jest głupia i jakie bzdury wychodzą”. Pozwala to czuć się bezpiecznie, bo AI nic nie zmienia i nie zagraża. Obecna próba wykazała coś innego, pojawił się sensowny tekst a ja miałem wsparcie w „rozmowie w myślach”, które są częstym procesem w tworzeniu czegokolwiek. Rozmawiamy sami ze sobą lub z innymi ludźmi i w takim dialogu dojrzewa coś twórczego. Teraz dodatkowo możemy mieć wsparcie w postaci AI.

Po tym eksperymencie rodzi się zasadnicze pytanie: jak mądrze i dobrze wykorzystać takie rozwiązania jak ChatGPT w edukacji? Do tej pory spotykałem się z głosami upatrującymi zagrożenie, że oto uczniowie i studenci będą mieli nowe sposoby sciągania i wyręczania się kimś w pisaniu prac a my będziemy mieli większe trudności w wykrywaniu tych nieuprawnionych działań. Wniosek: jak wzmóc kontrolę? Ale jest jeszcze inna perspektywa – jak wykorzystać to narzędzie w edukacji, jakie ma dobre i złe strony? Bo przecież stalówka i pióro wieczne robi kleksy (czyli słaba strona), nawet edytory tekstu automatycznie poprawiające błędy w tekście są zawodne. Po prostu mogą wstawić niewłaściwe słowo, jak to się kiedyś zdarzyło w dokumencie akademickim, gdzie słowo pensum zastąpione zostało słowem penis. Niezauważone w tekście rozstało rozesłane ku uciesze czytelników.

Zatem co i jak zmieni AI w nauczaniu i edukacji? Co zmieni w pracy nauczyciela? Skoro można zautomatyzować na zupełnie innym poziomie wiele czynności? Przecież tekst główny sam wymyśliłem, czyli o czym ma być i jakie pojawią się wnioski. AI jako asystent, po otrzymaniu wytycznych, wykreował tekst. Jakże przyspiesza to procesy twórcze! Mogę bardziej skupić się na dialogu, rozmyślaniu i tworzeniu niż na wykonywaniu prac asystenta-sekretarki.

Do czego jeszcze przyda się AI w pracy z uczniami i studentami? Jak można przygotowywać sensowne materiały dydaktyczne by mieć więcej czasu na prace twórcze i niezbędny do niej wypoczynek? Dla mnie to na razie wielka zagadka, jeszcze nie dostrzegam całego potencjału. Warto o tym podyskutować i podzielić się praktycznymi pomysłami.